het jaar waarin ik sinterklaas zou vervangen

"Van je Catalaanse nichtje had je al gehoord, dat ik de laatste jaren wat sukkel met mijn gezondheid, en dat ik mij vaak laat vertegenwoordigen door plaatsvervangers, die hulpklazen genoemd worden. Dat vind ik een rotwoord, wat ik zelf niet wil gebruiken. [...]" - zo begon een brief, die ik in januari van dit jaar ontving ...

inderdaad had mijn nicht me een maand of zo daarvoor in een brief op de hoogte gebracht van de ontmoeting die ze met de langbaardige grootheid had - zoals je misschien weet, wonen zij en haar broer, haar moeder en een groot deel van de spaanse tak van de familie in en rond barcelona, en brengt de sint ook enkele maanden per jaar door in die stad, hoewel hij de rest van het jaar veel zuidelijker in spanje woont ...

ze herkende zijn rijzige (maar tegenwoordig licht gebogen) gestalte, toen hij over de plaça de catalunya wandelde, onderweg naar de ramblas, gevolgd door enkele werknemers van el corte inglés met draadwagens vol kleurig verpakte aankopen voorzien van post-it-velletjes met korte opschriften in een voor haar onleesbaar handschrift ... "sinterklaas", zo sprak ze hem aan, "ik denk nog altijd met veel vreugde terug aan de bezoeken die u mij bracht, toen ik nog in nederland woonde, hoe gaat het tegenwoordig met u?" - "hallo meisje", gaf hij ten antwoord, in dat rimpelloze nederlands van hem, waarmee wij allen opgegroeid zijn, "als je even geduld hebt, kom ik vast nog op je naam, maar het nederlands is op dit moment nog wat roestig, het is pas september, weet je, en in oktober zijn mijn opfrislessen pas gepland." - "o, maar u kunt ook gerust in het katalaans of spaans spreken", antwoordde mijn nichtje daarop, "want we wonen hier alweer ruim dertig jaar" - ondertussen was het gezelschap gewoon doorgekuierd over de ramblas, onderweg naar een speelgoedboot, vermoedde mijn nicht (en dat bleek te kloppen) - "juist, nu weet ik het weer", sint ging gewoon verder in het nederlands, "tati is jouw naam, of diana, dat mag ik kwijt zijn, en jij hebt een broertje, dat mark heet of karlo" - "allebei de eerste keer goed, sint nikolaas, ik mocht willen, dat ik zo'n goed geheugen had" - mijn nicht was zelf maar gewoon over­geschakeld op het katalaans, want van haar nederlands had ze weinig overgehouden na de verhuizing (zij en haar broer waren toen nog tamelijk jong), waarop de sint verder ook maar verderging in het officiële spaans, maar voor jouw gemak, beste lezer(es), ga ik gewoon in een nederlandse vertaling door: "laat dat sint maar zitten, beste kind, dat is een etiket, waar ik zelf nooit om gevraagd heb, ik heet gewoon nikolaas, en als je het niet onbeleefd van me vindt, zou ik je graag wat willen vragen" - "natuurlijk, si, eh, nikolaas, als ik het antwoord weet, zal ik u dat geven" - "ja, zo'n vraag heb ik ook nog, maar nu eerst een andere ... ik vergeet steeds dat ik jaarlijks ook een dagje ouder wordt en ik vind het zo'n onzin om met een wandelstok te lopen, maar het lijkt of de ramblas met het jaar langer worden, zou je mij een arm willen geven, zodat ik een heel klein beetje op je mag steunen?" - "dat spreekt toch vanzelf, we kennen elkaar al van zó lang geleden" ...

nikolaas genoot erg van het wandelen met mijn nicht, hij liep erg op z'n gemak en vertelde honderduit, de mannen van het warenhuis vonden het prima, het was lekker weer en anders hadden ze daar buiten de middag­pauze niks van meegekregen (wat ze niet wisten, was dat nikolaas en de direktie het zo lieten uitkomen, dat er elk jaar een heel stel andere personeelsleden, vrouwen en mannen, maar vandaag toevallig allemaal mannen, op die manier een extra vrije middag kregen, want nikolaas deed natuurlijk niet al z'n inkopen op één dag en hij had ook eigen personeel kunnen inschakelen, pieten en anderen) ... als nikolaas de laatste vijftien jaar ooit op een dak gefotografeerd werd, was dat meestal een plaatsvervanger of hij was er met een lift kunnen komen, klimmen deed hij allang niet meer, en paardrijden zo weinig mogelijk, sinds die keer dat een groepje niet zo feestelijk opgevoede jongeren rotjes tussen de voorbenen van het paard gegooid hadden, het was een jong en onervaren paard en het was ook nog niet echt gewend aan reizen met de boot, dus het reageerde schichtig en gleed uit op de natte straat - het paard had gelukkig niks gebroken, maar nikolaas wel, z'n linker pols - dus dat jaar had hij bijna geen van de kinderen in het land gezien, alle bezoeken en kontakten werden afgelegd door plaatsvervangers ... alleen de paar kinderen die voor straf mee moesten (níét in de zak, en níét helemaal naar spanje), daarmee had hij zelf gesproken, met die verantwoordelijke taak had hij nog nooit een plaatsvervanger opgezadeld ...

inmiddels waren ze bij de boot aanbeland, de spullen waren met een kraan het ruim in gehesen, enkele pieten en pietinnen hadden de inhoud van de draadkarren overgeladen in de kisten en kasten, waarin ze volgens de opgeplakte kodes terecht moesten komen, de personeelsleden van het warenhuis, nikolaas en mijn nicht waren de loopplank opgewandeld, het personeel kreeg een rondleiding over de schuit en wat te drinken, nikolaas en mijn nicht waren naar een fraai restaurant aan boord gekuierd, waar zij per se warme sjokolademelk moest drinken (zonder vel, want daar moet je maar net van houden), nikolaas nam een kop koffie met anijslikeur (carejillo de anis) en mijn nicht had het idee dat de oude baas haar iets wilde vragen, maar niet precies wist hoe: "u zei daarstraks dat u nog een andere vraag voor me had, iets waar ik misschien bij kon helpen of zo?" - "juist, dat is ook zo, maar misschien ben je al te lang uit nederland weg ..." - "ik heb daar nog steeds kontakten, dus volgens mij kunt u de vraag het beste gewoon stellen, als ik het antwoord niet weet, zal ik echt niks gaan verzinnen." - "het is al heel erg laat in het jaar, maar door de verharding van de maatschappij en niet te vergeten de wantoestanden in kerk en staat, kom ik helaas steeds meer in aanraking met kinderen en volwassenen die niet meer in mij geloven en die me ontvangen met wantrouwen en andere soorten negatieve energie en dat put me af en toe ineens volledig uit en ik wil niemand teleurstellen van die nog wel in mij geloven ... ken jij heel misschien nog een paar mensen die op oproepbasis beschikbaar willen zijn om me te vervangen op zo'n mo­ment dat ik nauwelijks meer energie heb, en het handigste is daarbij dat ze zich ook een beetje in het spaans kunnen uitdrukken, want niet al mijn pieten zijn even goed in talen" - "ja, die ken ..." - "en het belangrijkste vergeet ik natuurlijk, omdat het zo voor de hand ligt, ze moeten goed met kinderen op kunnen schieten, en normaal kun­nen praten" - "dat had ik zelf al bedacht en dat zit bij die twee wel goed" ...

en toen droeg mijn nicht haar pa en mij voor en vertelde het een en ander over ons tegen nikolaas ... op een gegeven ogenblik onderbrak hij haar: "ik herinner me ineens wie je vader is, die kan mij in ieder geval dit jaar niet vervangen, want hij neemt al deel aan de deeltijdopleiding voor hulpkerstmannen, en het schijnt dat hij een échte 'hoho'-stem heeft ... dat toenemende kerstman-gedoe in nederland zit me eigenlijk helemaal niet lekker, want claus en ik hadden afgesproken dat we elkaar niet in de weg zouden lopen op een en dezelfde plek, omdat er dan een andere plek slechter bezocht wordt, ik zou op het vasteland van europa goed voor de kinderen zor­gen en hij zou de engelse eilanden voor z'n rekening nemen, zuid-amerika is een heel ander verhaal ... en nu wordt claus min of meer gedwongen door de fabrikanten van allerlei troep, waarmee echte kinderen niet eens kúnnen spelen, om ook hier met zijn gevolg te verschijnen, het gevolg is dat veel kinderen ontevreden worden en zoveel verwend, dat eigenlijk niks meer goed genoeg is, maar goed, daar moet ik jouw probleem niet van maken" - "maar dat vind ik ook, al dat elektrieke spul, waar je zelf niks aan kunt verzinnen, en wat binnen de kortste keren in een hoek gegooid wordt, bij de troep van vorig jaar en het jaar daarvoor, dat vind ik ook niks" - "daar ben ik blij om, soms ben ik weleens zo moe dat ik denk dat mensen met gezond verstand een uitstervende diersoort zijn, niks negatiefs mee bedoeld ... je oom woont in brabant, en daar heb ik niet zoveel hulp nodig als in holland, dus je kunt hem alvast op de hoogte brengen van ons gesprek en dat ik hem begin volgend jaar zal aanschrijven, en voor wat je vader betreft, hem wil ik alleen maar inschakelen als hij liever mij helpt dan claus, want die wil ik niet in de sleewielen rijden" ...

dus in januari kreeg ik een officiële brief van nikolaus van myra (in een ongemerkte envelop), waarin hij me vroeg naar mijn bereidheid om hem in de laatste maanden van het jaar in noodgevallen te assisteren en/of ver­vangen, en omdat hij hoopte dat ik welwillend tegenover zijn verzoek zou staan, had hij de vrijheid genomen om alvast het studie- en praktijk­schema bij te sluiten ... mocht ik eventueel niet in staat zijn of niet geneigd zijn om aan zijn verzoek te voldoen (wat hij zich ook goed kon voorstellen, aangezien het voorbereidings­trajekt veel tijd en verplaatsing in beslag zou nemen en vermoedelijk niet eens alle door mij gemaakte on­kosten vergoed zouden kunnen worden), dan hoopte hij dat ik zowel brief als lesschema zou verbranden om te voorkomen dat het spul in handen zou kunnen komen van kinderen of ongelovigen ...

mijn aanvaardingsbrief ging dezelfde dag nog weg, dat begrijp je natuurlijk wel ... tijdens de eerste bijeenkomst werd ons op het hart gedrukt om met niemand over de inhoud van het kurrikulum te praten of iets van het aangeleerde te laten zien, dat leek ons allemaal erg logisch, dus dat was geen punt ... het werd pas enigszins vervelend in oktober of november, toen het menens werd met de plotselinge oproepen en we ons normale sociale leven om vage redenen en met opzichtige smoezen steeds vaker ontregelden - dat werd ons namelijk niet door iedereen in evenveel dank afgenomen, maar gelukkig maakten we dat allemaal mee, dat bood toch iets van steun ... november en de belangrijke eerste week van december zijn inmiddels ruim voorbij, daarna val je echt in een leegte ... voor volgend jaar heb ik me in ieder geval weer aangemeld ... een gewaarschuwd sociaal leven telt voor twee, dat je het dus maar weet, en weet ook meteen dat ik je er verder niks over kan zeggen ...