onderaan deze werkomschrijving een lijstje
met afmetingen en benodigde hoeveelheden.

andere limografen (ook zelf te maken), zoals die ik bij de mobiele taaldrukwerkplaats
gebruik, zijn minder volumineus dan die hieronder, maar daar heb je een stevige boven-
frees voor/bij nodig, met mal, of een vaste hand en een goede dekoepeerzaag ...

limograaf in volle glorie

Verklaring van de nummers in de afbeelding:
(1) bodemplaat, bestaande uit glad geplastificeerd spaanplaat;
(2) drukraam, vier gelijmd-gespijkerde/geschroefde latten; (zie: afb. 4)
(3) hefboom, grenen latje, tegen drukraam geschroefd; (zie: afb. 9)
(4) ophoogstrook, om hoogteverschil tussen bodemplaat en drukraam aan te brengen, hardboard of triplex;
(5) scharnierbalk, met dezelfde dikte als de latten van het drukraam;
(6) scheidbare scharnieren, om het mogelijk te maken een gescheurd gaas (helaas, dat komt voor) te vervangen, zonder dat steeds de bodemplaat in de weg hangt;
(7) het opgespannen zeefdrukgaas; (zie: afb. 6-8).

het afdekkader
 

(10) afdekkader, oude offsetplaat of stevige plasticfolie waarvan in het midden een deel is uitgesneden, wordt met punaises aan het drukraam bevestigd;
(14) afhoud- of stootrubbertjes (de 'afsprong'), zorgen ervoor dat het drukraam gemakkelijk loskomt van het bedrukte vel.

beschrijven van stencil

(11) kartonnetje, iets kleiner dan het gat in het afdekkader, de buitenrand van het drukbare deel;
(12) een kwart van een stencil-moedervel, waar het kartonnetje in het midden wordt opgelegd, waarna met watervaste viltstift daaromheen voorzichtig (niet krassend, aangezien dat het moedervel beschadigt) een kader wordt getrokken; daarbinnen mag worden geschreven, getekend, getiept;
(13) rasterplaat, van kunststof met een fijne struktuur, maar soms kan heel fijn schuurpapier, of ander gestruktureerd materiaal goed worden gebruikt; dit wordt onder het moedervel gelegd, om ervoor te zorgen dat niet alles wat je tekent even diep inkrast, een stevige streep zou het moedervel anders finaal doorsnijden;
Niet afgebeeld: een lege balpen of stenciltekenpen.

het aanlijmen van de latten
 

(2a & 2b) smeer een dun laagje houtlijm op zes plaatsen van de (in de tekening enigszins gekleurde) zijkanten van zowel de lange als de korte latten die straks het drukraam vormen, en klem deze haaks op elkaar; verstevig de gelijmde hoeken met een korte schroef en laat het lijmwerk goed drogen.

het onbespannen drukraam
 

(2) het drukraam na lijming en droging; houd de koppen van de schroeven aan één kant van het raam, en span het gaas op aan de andere zijde
(2a) zijn de lange, en (2b) de korte latten.
 

deksel = inktplaat
 

(8) het deksel, van (eenzijdig geplastificeerd) hardboard dient niet alleen als bescherming van de limograaf tijdens vervoer en opslag; tussen de (9) deksellatten wordt ook de inktvoorraad bewaard en worden verse inktklodders verwreven met behulp van de inktrol (zie: zachte rubberrol).
De plaats waar de deksellatten op het deksel worden gelijmd-gespijkerd wordt bepaald door het drukraam (zonder gaas) op de geplastificeerde zijde van de inktplaat te leggen en dan met een potlood de binnenkant van het raam op het deksel aan te geven; de latjes komen binnen dat getekende kader.

opspannen van het gaas 

Leg het gaas zo recht mogelijk op het raam (zorg dat de koppen van de verstevigingsschroeven niet aan deze kant zitten) en sla voorzichtig een paar nietjes in het midden van een van de lange zijden (7a), span met lichte trek het gaas strak in de richting van de pijlen bij (7b) en sla daar ook een paar nietjes in, oefen vervolgens lichte kracht uit haaks op die twee geniete stukjes gaas in de richting van (7c), let erop dat het weefsel van het gaas recht blijft en niet gaat zwieren, en jaag ook aan deze zijde een paar nietjes in het hout, om dan tenslotte weer met wat meer aantrekken in het midden van de vierde zijde (7d) het gaas met een stel nietjes vast te pinnen.
Zoals je op de afbeelding ziet, sla ik de nietjes scheef ( /// elkaar overlap­pend) door het gaas in het hout. Daardoor versterken ze de verbinding met het raam. Als je ze recht inslaat (in elkaars verlengde --- of parallel aan elkaar ||| ), scheurt het gaas gemakkelijker los.
 

Daarna pak je het gaas in de linkerbovenhoek stevig vast, trekkend in de richting van de dubbele pijl, en niet (7e) in de richting van de aangetrokken hoek vast, blijf voorzichtig nieten, want het gaas is kwetsbaar; niet vervolgens de tegenoverliggende kant (7f) in tegenoverliggende richting vast, terwijl je ook die zijde goed strak houdt, en doe achtereenvolgens hetzelfde met de kanten (7g) en (7h); controleer steeds of het gaas goed strak in het raam ligt: Als het raam afgeklopt en afgelakt is, kun je daar niets meer aan doen, en nu misschien nog wel (door wat verkeerd terechtgekomen nietjes voorzichtig uit te plukken en te vervangen door beter geplaatste).

 

Dit hoef ik nauwelijks meer uit te leggen: Strak trekken, nieten, begin bij (7i), neem daarna de zijde daartegenover (7j), daarna (7k), en tenslotte (7l).
Klop met de hamer voorzichtig alle nietjes netjes in het hout, maar sla niet te hard, want dan snijdt het nietje door het gaas heen. Als je tevreden bent over je aanklopwerk (glij met je vinger even over de geniete 'stroken' om de mate van uitstekendheid te controleren), kun je de boel aflakken. Zorg ervoor dat je dat aflakken in de buitenlucht doet (en als je toevallig af en toe zo nodig een peuk moet opsteken, doe dat dan in ieder geval nu NIET, celluloselak is nogal brandbaar); 'loop' met een gevulde kwast om het raam heen, want een druppel lak òp het gaas is een afgesloten plek; strijk of dep de lak voorzichtig over het gaas, van binnen naar buiten en voorkom 'druipers'; probeer ondanks al je voorzichtigheid toch snel te werken, want de lak droogt ook erg snel, en een verse streek over een halfdroge droogt niet glad op... bijkomend vóórdeel van deze lak is dat hij het weefsel iets laat krimpen, zodat het binnenstuk, en dat is voor ons het belangrijke deel, nog wat strakker komt te staan (hoe strakker het gaas, hoe strakker je 'drukwerk').

Voor het strak opspannen van gaas zonder er kramp van te krijgen in je handen, kun je natuurlijk gebruik maken van spanklemmen die door hun hangend gewicht het gaas op spanning brengen, maar je kunt natuurlijk ook zelf een simpel spanapparaat maken.

de limograaf klaar voor gebruik
 

We bevestigen met de scharnierpennen de halve scharnieren aan elkaar, maken het drukraam daarmee vast aan de scharnierbalk, aan de bodemplaat.
Nadat we in de hefboom (op 1/3 van de lengte) een gat hebben geboord, en in de zijkant van het drukraam (op 'dezelfde' plek) een gaatje geprikt, schroeven we de hefboom aan het drukraam vast (drukraam, ringetje, hefboom, ringetje, schroef), waarbij de ringetjes ervoor zorgen dat de hefboom draaibaar blijft.
Zorg er wel voor, dat de uitgeklapte hefboom op het uitstekende deel van de bodemplaat terechtkomt, en niet ernaast.
(15) aanlegje, trapje gevouwen stevig papier;
(16) magic tape, als bevestiger van aanlegje gebruikt; we gebruiken magic tape, omdat dat als enige plakband zowel op droge als op vette ondergronden hecht;
(17) velletje(s) afdrukpapier;

Voor de duidelijkheid is het afdekkader in de afbeelding hiernaast niet aan het drukraam bevestigd (het zou de 'visgraten' van nietjes bedekken).