naschrift, opgekalkt na het opzuigen van het spellingstof

Is iedereen (die mijn hele spellingsvoorstel-reeks doorworsteld heeft) inmiddels een beetje bekomen van de schok? Dan wordt het tijd om de handschoenen hoog in de wilgen te gooien en met schrijven verder te gaan in blanke-sabelstijl.

In de samenvatting van het spellingsvoorstel schreef ik al: "Laat ik je meteen maar verklappen, dat ik na het voltooien van dit artikel meteen weer mijn toevlucht zal nemen tot een spelling die veel en veel minder ver afstaat van hoe we met ons allen de laatste twintig jaar schreven."

Dat was niet, omdat ik stiekem tóch de doorgekookte Taalunie-spruitjes op tafel wilde zetten, maar simpelweg omdat ik (zoals elk schrijver mij bekend) wil dat gelezen wordt wat ik aan letters poep.
Niet omdat het allemaal zo vreselijk hoogdravend is, of omdat ik voortdurend onvoorstelbaar diepe levenswijsheden debiteer, maar gewoon omdat ik het die éne lezer (m/v) van deze webstek (naast de kollega-schrijvers, die zich wellicht min of meer verplicht voelen?) niet al te moeilijk wil maken, omdat ik bang ben dat hij/zij (ik laat het lekker in het midden) het geploeter door al die afwijkende woordbeelden binnenkort moe wordt en afhaakt.
En dat wil ik per se niet, want ik ben blij met die ene lezer(es). Het mogen er overigens best een paar meer worden, maar ik klaag niet, oh nee, verre van dat, één aandachtig oor/oog is mij meer waard dan duizend ongeïnteresseerde passanten, die uitsluitend op zoek zijn naar die ene hap lettersoep waarvan Google zei dat die bij mij te vinden was.

Er is geen spelling te bedenken die het iedereen naar de zin maakt. Er bestaat ook absoluut geen noodzaak om daar naar te zoeken. Het is beter om eenmalig (meestal is dat als kind) een vaste spelling aan te leren (kwestie van een goed lesmodel en gemotiveerde onderwijzers) en daar de rest van je schrijvende en lezende leven plezier van te hebben dan voortdurend (naar links, rechts, voor- of achterwaarts) gewijzigde versies gepresenteerd te krijgen, die van hun bedenkers allemaal de aanbeveling meekrijgen dat ze gemakkelijker aan te leren zijn, maar die (ongeacht of die aanbeveling enige waarheid bevat of uitsluitend op fantasie berust) ervoor zorgen dat iedereen opnieuw moet leren spellen, en vooral opnieuw moet leren lezen.

Dat hoop ik enigszins duidelijk gemaakt te hebben door:
>>        enerzijds mijn afkeer van de staatsverdwaasde spellingverziekingen door de acrocefale Taalunie in een tamelijk historisch-verantwoord artikel "spelling, spelletje voor idioten?" volgens de spelling van GB1995 te verpakken en
>>        aan de andere kant in "weg met de spelling-kwelling" met een voorstel te komen vólgens en vóór een (weliswaar enigszins overtrokken) 'progressief wetenschappelijk gekonstrueerde' spelling - en, las dat niet vreselijk prettig?

Naast deze algemene lijn tonen beide artikelen ook een persoonlijke ontwikkeling (niet dat dat voor iemand anders dan mijzelf bijster interessant hoeft te zijn, je kunt deze alinea dan ook gerust overslaan):
>>        In het eerste artikel is te zien hoe ik als jonggastje ook het bastion van de 'conservatieve spelwijze' bestormde.
>>        In het tweede, het voorstel, begin ik heel enthousiast met hetzelfde schoppende ritueel, alsof ik niet dertig jaar verder gekomen ben. Allengs echter verandert mijn inzet en de uitwerking daarvan resulteerde hopelijk in een aantal blokjes waarin de 'progressieve regels' verwoord en verbeeld worden op een manier die je regelmatig aan het lachen brengt of je in ieder geval doet glimlachen.
Tussen de periode van mijn studententijd en het heden ben ik blijkbaar grotendeels van kamp verwisseld: de spelling hoeft niet meer volledig konsekwent in scherp afgebakende vakjes te passen, maar hij dient de lezer prettig en herkenbaar (en derhalve vlot leesbaar) voor te komen.

Anders dan ik in het voorstel schrijf, hoeft voor mij de als s uitgesproken c niet te verdwijnen, maar mijn voorkeur voor k boven c is in veel gevallen nog prominent aanwezig (produkt en produceren, ik heb geen probleem, netzomin als iemand anders met huis en huizen; de docenten doceren en dosis hoort bij doseren); met de q heb ik niks (en met kwissen [kwizzen - brrr] ook niet), maar met de x heb ik geen ruzie (seks of sex, allebei even lekker). Verder heb ik er geen bezwaar tegen om af en toe een kado op mijn buro aan te treffen. En als ik bij erwtensoep iets wil drinken zal dat zeker geen thee zijn, eerder een glas donker bier op kamertemperatuur (als het buiten tenminste ijsberen vriest).

Als je vindt dat ik je met mijn voorstel voor gek heb willen zetten, omdat ik hierboven al aangeef dat ik me er zelf voor een groot deel niet aan ga houden, kan ik je verzekeren dat dat helemaal de bedoeling niet was.
Ik wilde een duidelijk (maar helaas al te stevig uitgegroeid) voorbeeld geven van waar het met de spelling heen kan gaan als die in handen gegeven wordt van (of gekonfiskeerd door) hobby-clubjes zoals de van staatswege aangedreven en onderhouden Taalunie en haar raden en kommissies, die zich als dolle paarden met oogkleppen uitsluitend bezighouden met theoretisch knutselen en frutselen, maar totaal niet met de taal (en haar ontwikkeling) waarop die spelling gebaseerd zou moeten zijn en de gebruikers die er (dagelijks) al een versie van onder ogen krijgen of in schrijfpraktijk toepassen.

Wat ik in mijn voorstel schrijf over samenstellingen, afleidingen, tussen-n/s, werkwoorden, woordgeslacht en leestekens, streepjes, trema's en apostrofs zal ik in ieder geval wél toe gaan passen in mijn eigen tekstproduktie.

Hopelijk heb je je toch enige tijd weten te vermaken met de droevige verwikkelingen die ik neerpende over het gekluns dat spellingshervorming heet. Ik lees het misschien nog wel ... als jij het mij schrijft.

thony

P.S.
Sommige voorbeelden van akroniemen (acronymen) vind ik prachtig, zoals TANSTAAFL
(dat me in de verte doet denken aan dansen op tafel, waar je achteraf ook vrijwel altijd een
rekening voor gepresenteerd krijgt), en ik zocht al lang naar een smoes om die afkorting
ergens tussen te kunnen schieten (al is het hier dan wel wat achteraf, meer áfschieten dus).