niet te geloven
Het CDA meldt enkele dagen geleden onder de kop Geen nieuwe spelling in 2015 zeer trots en blijmoedig, dat "de Taalunie op aandrang van het CDA besloten" heeft om "een ingrijpende spellingshervorming bij de volgende ronde achterwege" te laten, want áls er al iets gebeurt in 2015, dan zal dat "niet meer zijn dan het 'toevoegen van nieuwe Nederlandse woorden en uitdrukkingen' aan de officiële woordenlijst" aldus de vlaamse minister Anceaux (voorzitter van het 'comité van ministers').
In mijn taalgevoel (en dat is aktueler dan de Dikke Van Dale) is "aandrang" de meest passieve manier van "aandringen", zoals je darmen je kunnen aansporen om een plee op te zoeken - het artikel op de CDA-site legt in het geheel niet uit op welke wijze die klub heeft meegeholpen aan het tot stand komen van de opmerkingen van Anceaux - de vragen en verzuchtingen die "in Taalunie-verband" vanuit het CDA opgerispt werden, kunnen netzogoed pas ruim ná het verhaal van de vlaming gesteld en geslaakt zijn - zoals wat ik (onder andere) op déze pagina schrijf, duidelijk ook "in Taalunie-verband" plaatsvindt (al geef ik die bende over het algemeen een andere naam) - maar goed ...
Volgens de taalkurie is er allang geen sprake meer van om in 2015 met een nieuwe spelling te komen - daarbij wordt verwezen naar (het verslag van) een vergadering van de ministersklub van ruim een jaar geleden (23 april 2007): "Het Comité van Ministers is de mening toegedaan dat met de laatste, relatief bescheiden aanpassingen in de Woordenlijst Nederlandse Taal, de spelling van het Nederlands nagenoeg volledig beschreven is. Dit impliceert dat nu het accent kan komen te liggen op beheer, onderhoud en het volgen van de natuurlijke ontwikkeling van de taal (actualisering)." - fraai gekonstrueerde zinnen zonder enige bindende inhoud: Ergens het aksent op leggen, wil helemaal niet zeggen dat je niet iets anders óók kunt doen. De vorige spellingsverzieking (2005) typeren als "relatief bescheiden aanpassingen" is een gotspe, stellen dat daarmee "de spelling van het Nederlands nagenoeg volledig beschreven is" (kursief van mij, th.) is vast bedoeld als een vrijbrief om in 2015 toch nog enkele van die "relatief bescheiden aanpassingen" aan te brengen.
Een nieuwe spelling elke tien jaar geeft aan leerlingen en leraren deze boodschap mee: doe maar geen moeite om foutloos of konsekwent te leren schrijven, over een paar jaar verandert die zooi toch weer, zorg maar dat je een bijgewerkte spellingskorrektor aan je tekstverwerker koppelt en vergeet die hele taal, want dat is gewoon een mode-artikel.
En aangezien de universiteiten de taal ook niet voor vol aanzien, want die geven onderwijs in het dunglish, hebben de schoolgangers nog maar gelijk - ff w88 k wor geroepe - dus als je een volgende keer weer meent te moeten schreeuwen, dat er tegenwoordig zo slecht geschreven wordt, schuif dan eens niet álle schuld op het onderwijs (hoewel daar best een hoop aan schort), maar jaag de taalkurie eerst de fabriek in of de straat op, zodat er wat hoorbare talige uitwisseling kan plaatsvinden, misschien kunnen de wereldvreemde kurieleden daarna een leuke tijdsbesteding vinden als overdreven en zonderling artikulerende vrijwillige vakkenvullers in een noodlijdende buurtsuper (zich schminken en verkleden als komiek is daarbij niet eens nodig).
We hebben namelijk nogal wat spektakulaire en vertrouwenwekkende ervaring met beloftes van de taalkurie: Eerst was er de rampzalige inkonsekwente spellingsverzieking uit 1995 (de gebrekkige en op verschillende woordenlijsten en regels gebaseerde uitwerking daarvan in woordenboeken en groene en witte boekjes) terwijl die regelgeving juist bedoeld was om onze taal tot ver in de volgende eeuw te kunnen bedienen. Daarop kwamen plechtige beloftes om in de volgende ronde (2005) géén nieuwe regels in te voeren, hooguit wat inkonsekwenties uit de 1995-versie te halen. Daarnaast zouden enkel nieuwe 'ingeburgerde' woorden worden toegevoegd. Ons werd verzekerd, dat wijzigingen uitsluitend met spelling te maken zouden hebben, zeker niet met de taal. Een subtiel verschil.
Zowel verzekering als beloftes bleken leugens. Maar daar kon in 2005 nauwelijks iemand zich een mening over vormen, want vreemd genoeg werden de woordenlijst en de lijst met spellingsregels zo lang mogelijk geheim gehouden, pas toen de zaak (zowat) bij de drukker lag, lekte er het een en ander uit - en dat was niet mis: nieuwe regels, teruggedraaide zaken met nieuwe verklaringen waarom dat een terechte verbetering was (en 1995 was al zo'n grote stap vooruit, dûh), kortom, een grof geval van ezeltje-prik, waarbij jij niet alleen geblinddoekt wordt rondgedraaid, maar het prikbord ook voortdurend ergens anders wordt neergezet.
Laatst schafte ik het kinderboek "Het Letterwinkeltje" (Marianne Busser en Ron Schröder, isbn 9044318593) aan - daar zat een CD bij met tien letterliedjes die vrolijk gezongen worden door Jody Pijpers - helaas heeft die een spraakgebrek, ze spreekt volmondig poldernederlands, dus dat is geen al te best voorbeeld voor de kinderen die met haar het alfabet leren: in (bijvoorbeeld) liedje 4 heeft Jody het niet over "schrijven", maar over "srijven" (en die "r" valt bijna aan de voorkant uit haar mond, maar nét niet, spierbeheersing op de spits van de tong gedreven). Dat heeft natuurlijk niks met spelling te maken, maar wat ze verderop in datzelfde liedje uithaalt met het produkt van het in een pan bakken van een schep beslag (deegpap) wél, dat is een duidelijke aanpassing van het taalgebruik die gevolgen voor de taal kan hebben, vanwege een volledig idiote spellingsregel: ze zingt nogal nadrukkelijk panneNNNkoek (met een bijna dichtgeknepen neus) - gelukkig spreekt ze krentebol en hondepoep aan het eind van het liedje zonder die stomme tussen-n uit.
Dit (de stomme tussen-n, niet Jody's zingen) laat duidelijk het armoedig failliet van de taalkurie zien, het gebrek aan kontakt dat de leden daarvan met de realiteit van de taalgebruiker hebben: waar in de gesproken wereld de tussenklank steeds minder nadrukkelijk aanwezig is, soms zelfs volledig wegvalt, voert de boekenwurm-klub het ding met grof geweld en zwaar georkestreerd weer in.
En dan krijgen we nu die vernieuwde hoogmoedige toegeving, bedoeld om ons in slaap te sussen over de volgende wankelmoedige poging tot vernieling van de spelling van het nederlands en het daarmee samenhangende taalgevoel van de gebruikers daarvan (2015), want die zal er (zoals boven grootmoedig gemeld) niet komen, volgens de lankmoedige voorzitter van een van de theoretisch overkoepelende lagen van de taalkurie - maar wat de status van de uitspraken van dat komitee van ministers is, is niet geheel duidelijk, die klub kan weliswaar opdrachten geven, maar de taalkurie is een onafhankelijk instituut, dat door niemand ter verantwoording kan worden geroepen (hooguit geadviseerd, maar adviezen zijn niks meer dan mogelijkheden die je naast je neer kunt leggen), dus de stoutmoedige uitspraak van Anceaux is net zoveel waard als een verlopen loterijbriefje, waar geen prijs op gevallen is.
Daarop kan ik niet anders dan weemoedig zeggen: Dat de spelling in 2015 met rust gelaten wordt, moet ik eerst zien, daarna pas zal ik het geloven (en met daarbij mijn handen ootmoedig gevouwen en mijn hoofd deemoedig gebogen blijf ik ontegenzeggelijk in CDA-stijl).