Radio Tilburg, 2 november 1990.
Vraaggesprek in de taaldrukwerkplaats

Over het subsidieverzoek aan de gemeente

... [van voor- naar achtergrondgeluid: elektrisch aangedreven stencilmachine] ...
 
Wat is dit voor een apparaat?

[thony:]
Dit is een stencilmachine, een groter formaat dan normaal, dit is een dubbel-folio-machine, daar druk ik de buurtkrant op.

Van Sint Anna?

Van de wijk Sint Anna.

We staan nu in een ruimte, van, zeg een vrij ruime huiskamer en daar staan nog wat andere apparaten, want, wat is dit bijvoorbeeld?

Dat is ook een stencilmachine, dit is een gewoon A4-model, en het is er een van een hele serie, deze staat op groen. Het is de bedoeling dat alle stencilmachines die ik hier heb, een eigen kleur krijgen, zodat als mensen stencilwerk willen hebben in bijvoorbeeld de kleuren groen en rood en blauw, dat ik dat dan, zonder dat ik één machine hoef te spoelen, meteen kan draaien.

Hoeveel kleuren, hoeveel stencilmachines heb je dan nodig?

Om alle standaardkleuren op een machine te hebben, heb ik negen machines nodig.

En die heb je?

Ik heb er hier veertien staan.

Dat is te doen.

Dus ik heb ook nog wat reservemachines.

Het hangt hier ook helemaal vol met knijpers, echt allerlei, door de hele ruimte hangen waslijnen kris kras door elkaar met knijpers ... het moet hier soms verschrikkelijk vol hangen ... heb je wel ruimte genoeg?

Als het hier volhangt met papier, dan is het een genot om te zien hoe iedereen bukt om niks aan te raken, want de knijpers hangen maar net boven het hoofd. En in elke knijper hangen twee versbedrukte velletjes, die hangen te drogen ... die worden gebruikt als hier een groep is, kinderen of volwassenen, die hun eigen drukwerk maken. Een aantal van de manieren waarop ze dat drukwerk maken zorgt ervoor dat de inkt, zodra ze die op het papier hebben, niet meteen droog is.

Je drukt hier niet alleen, je drukt hier niet zelf, maar je zegt net, er komen hier volwassenen, kinderen om te drukken. Dit is de taal-druk-werk-plaats, wat is dan nu precies ...

Wat is taal-drukken?

... het doel van deze werkplaats? Wat is taaldrukken, ja?

Taaldrukken is, om het met het bedrijfsmotto te zeggen, zeggen en schrijven wat je op je hart hebt. Een hoop mensen hebben het idee dat wat zij te vertellen hebben door niemand belangrijk gevonden wordt of dat er niemand naar luistert. Wat we hier proberen te doen is, mensen over die kleine dingen die van henzelf zijn, laten praten, wat ze verteld hebben proberen we ze op te laten schrijven en dat gaan we drukken. Als een groep hier komt, hebben ze meestal twee uur de tijd. In die twee uur komen we tot een afbakening van onderwerp, we bespreken dat onderwerp, iedereen vertelt daar het zijne of hare over, er wordt gedrukt, aan het eind van die twee uur zijn er boekjes klaar. Als een groep van twintig hier is, maken we altijd vijfentwintig boekjes.

Maar wat voor groepen komen er nou?

Volwassenen-educatie komt hier, kinderen van onderwijsvoorrangsscholen, we hebben een aantal keren samengewerkt met turkse kinderen in het kader van OETC, onderwijs eigen taal cultuur, en verder hebben we nog wat contacten buiten de stad, we hebben met volwassenen-groepen in Kaatsheuvel gewerkt, in ...

Wat is het grondidee om met die mensen met drukken en met taal aan de slag te gaan, wat zitten daar nou voor ideeën achter?

Dat is niet een grondidee, er zijn meerdere ideeën: het is de bedoeling dat mensen door te leren luisteren, door te luisteren naar elkaar, hun woordenschat uitbreiden ... als je een uitgebreidere woordenschat hebt, ben je in staat om beter uit te drukken wat je wilt zeggen, door wat je zegt in druk te produceren en dat ook te zien, krijgt het opeens een grotere waarde, je hebt de mogelijkheid om ... je komt op een bepaalde manier buiten je eigen grenzen, dus het is grensverleggend, wat er ook gebeurt, is dat mensen er een vorm van weerbaarheid door krijgen, ze laten zich niet meer zo makkelijk in een hoek lullen of trappen, een bijkomend voordeel van het maken van boekjes is: we hebben met de openbare bibliotheek een afspraak dat van elk boekje wat hier geproduceerd wordt tenminste één exemplaar in de uitleen komt ... De mensen die hier komen zijn heel vaak geen echte bibliotheekgangers, maar hun eigen boekje willen ze wel zien en dan komen ze vrij makkelijk over de drempel van die tempel van kennis die de bibliotheek schijnt te moeten zijn en als ze daar eenmaal binnen zijn, zien ze dat er ontzettend veel meer boeken zijn. Door het zelf maken van boeken komen mensen erachter dat je daar geen geleerde pief voor hoeft te zijn en het zorgt er ook voor dat, in een aantal gevallen betreft dat dan kinderen, dat ook boeken niet meer zonder meer vernield worden, want ... een boek daar zit werk in.

Nu zijn er financiële problemen... die sociale functie dreigt een beetje ten onder te gaan, wel, wat is er precies aan de hand?

Wat we eigenlijk willen is dat ... met de taaldrukwerkplaats dienen we een gemeenschappelijk doel, we dienen de gemeenschap, we vinden dat de gemeenschap daar dan eigenlijk ook een deel van de onkosten van op zich zou moeten nemen en daarom hebben we een subsidieverzoek bij de gemeente ingediend ... en dat subsidieverzoek ... het oorspronkelijke verzoek is in 1988 weggegaan, dat is inmiddels dus alweer een tijdje geleden en dat is min of meer vooruitgeschoven doordat steeds bleek dat bepaalde dingen niet in het verzoek verwerkt waren, dus dan kregen we weer huiswerk op en konden naar huis. Nu is het zover dat er een stagiaire van de economische faculteit aan gewerkt heeft, die heeft het zo geformuleerd dat het mogelijk nu wel afdoende is om behandeld te worden.

En hoe dringend hebben jullie die subsidie nodig?

Die is heel dringend nodig, omdat op het moment het zo is, dat er nog steeds eigen geld in gaat, wat niet echt kan.

Van jouw eigen geld?

Ja.

En dat is veel?

Mmm, zoals in het subsidieverzoek te lezen valt, zal het aan het eind van het jaar een twaalf en een half duizend gulden bedragen.

Dat is heel veel?

Dat is nogal wat, ja.

Je krijgt hier groepen, die betalen ... het is een vereniging, groepen betalen, als ze lid zijn, contributie, is het dan niet gewoon een kwestie van meer reclame maken voor de taaldrukwerkplaats, zodat je daarvan kan gaan leven?

Je bedoelt, meer mensen als lid werven?

Gewoon, meer leden werven zodat je meer contributie krijgt, zodat je daarvan meer inkomsten krijgt ... of hogere prijzen gaan vragen voor het drukwerk hier.

Ik zal eerst ingaan op die hogere prijzen: ik denk dat als er hogere prijzen gevraagd gaan worden, dat dan het aantal afnemers afneemt in plaats van toeneemt, dus dan lijkt het alsof er meer inkomt, maar ... minder klanten dus minder inkomsten. Het verhogen van contributie heeft hetzelfde effect, en echt aan de weg timmeren om meer leden te krijgen, ik denk dat niet echt een zinvolle daad is, mensen moeten, vinden wij, niet echt hierheen gesleurd worden, zo van, doe toch eens iets nuttigs met je tijd, maar als mensen hier komen, en ze vinden dat ze ergens mee bezig zijn, dan staat het hen vrij om lid te worden. Dus in zoverre hebben we de keus gemaakt om wat ledenwerving betreft ook geen actief beleid te voeren.

Heb je enig idee of de subsidie er door komt?

Ik weet zeker dat de subsidie er door komt ...

Vol vertrouwen ...

... zo niet nu, dan de volgende keer, maar komen doet-ie er.

Heb je nog een oproep voor gemeenteraadsleden om ze ertoe te zetten dat ze voor die subsidie gaan vechten voor jou?

Mochten ze twijfelen aan het nut van het toekennen van de subsidie aan de taaldrukwerkplaats, kom een keer langs.

... [van achter- naar voor- naar achtergrondgeluid: elektrisch aangedreven stencilmachine] ...