Radio Tilburg, 2 december 1990.

cursus taaldrukken bij Terra Nova

[Peter:]
Goed, de Volksuniversiteit Terra Nova en de taaldrukwerkplaats hebben samen een cursus 'taaldrukken' opgezet onder het motto "komen uw woorden in de verdrukking, taaldrukken geeft ze de ruimte". De cursus is een serie met als docent thony van gerwen, de serie telt tien lessen op de dinsdagmiddag van twee tot vier of op de dinsdagavond van acht tot tien uur. De hele cursus kost vijfenzeventig gulden en het start op dinsdag 15 januari 1991. En nu hebben we hier in de studio thony van gerwen, en die komt uitleggen wat 'taaldrukken ' is. Dag thony

[thony:]
Dag Peter ... Taaldrukken is zeggen en schrijven wat je op je hart hebt ... Waar het op neerkomt is, dat een heleboel mensen denken dat ze niks te vertellen hebben, denken dat er niemand naar hen luistert, omdat ze weinig woorden hebben menen ze niet goed uit hun woorden te komen en al dat soort dingen blijkt nergens op te slaan. Mensen weten, als ze iets willen zeggen, vaak heel goed duidelijk te maken wat ze willen zeggen, waarom ze het willen zeggen, tegen wie ze het willen zeggen en, ja, hoe ze het willen zeggen.

Maar is het dan niet gemakkelijker om het ook, gewoon rechtstreeks, te zeggen?

Een hoop mensen hebben een drempel om tegen andere mensen te praten en wat wij doen is in een groep werken ... die mensen zijn na verloop van tijd, meestal is dat de eerste bijeenkomst al, dermate aan elkaar gewend, dat ze met elkaar kunnen praten, durven praten, die drempel niet meer voelen, en een van de dingen die helpt om die drempel te overwinnen, is dat we het steeds hebben over iets wat die mensen aangaat, iets waar ze iets over kùnnen vertellen. Dus we beginnen niet te praten over wat er in Irak gebeurt, want ja, daar heeft iedereen toch alleen maar de mening over die 'm door krant en televisie ingegeven wordt ... maar we praten over ... hondepoep aan je schoenen.

Probleem van Tilburg...

... Ik noem maar wat.

Ja, maar wat heeft nou het kùnnen praten, je eigen meningen kunnen geven aan anderen, wat heeft dat te maken met het drukken?

Dat heeft te maken met drukken ... We beginnen dus, zoals ik net zei, met praatrondes, na verloop van tijd heeft iedereen over een bepaald onderwerp z'n zegje gedaan, zijn of haar zegje, dan proberen we om mensen dat zelfde, wat ze gezegd hebben, of de kern van dat wat ze verteld hebben, op te laten schrijven, dat gaat dan ineens heel makkelijk, omdat het niet iets is over een moeilijk onderwerp en naar een ... een brief naar een ambtenaar, je schrijft op wat je gezegd hebt, en naderhand blijkt, dat in die kernachtige zinnen, die mensen dan opschrijven, dat daar ook een heel duidelijke boodschap zit, die voor iedereen meteen duidelijk is. Nou die boodschap die kan ... die is de moeite waard om verspreid te worden, dus wat we dan met de mensen gaan doen is, die woorden op een bepaalde manier op papier zien te krijgen en dan niet in éénvoud, maar in een bepaalde oplage. Meestal is die oplage iets groter dan het aantal leden van de groep, omdat we met de openbare bibliotheek ook een afspraak hebben dat, als er een boekje bij ons geproduceerd wordt, dat dat in hun uitleencollectie opgenomen wordt.

Als je met iemand praat, kun je heel goed je emoties overbrengen door gebaren, door je manier van kijken, gebruik van je mimiek, lukt dat ook met drukken?

Ja, en voorzover het niet uit de tekst naar voren komt, dan hebben we nog een ander middel tot onze beschikking: meestal maken we bij de gedrukte tekst ook een afbeelding, op een aantal verschillende manieren en die proberen we dan zo te brengen dat ze iets duidelijker maken van wat de achtergrond is van wat je zegt, dus niet, twee maal dezelfde boodschap ... ik had het over de hondepoep ... als tekst: jakkes, er zit poep aan mijn schoen, en dan vervolgens een schoen met een drol daaronder in het plaatje, maar bijvoorbeeld: vlekken op het tapijt in de afbeelding ... dat geeft dan veel duidelijker weer wat de boodschap is van jakkes er zit poep aan mijn schoen

Wat gaan de cursisten die willen deelnemen aan de cursus die op 15 januari start, wat gaan die allemaal leren?

Wat ze allemaal gaan leren ... ze gaan leren associëren, om hun gedachten onder woorden te brengen gaan ze uit van het maken van lijstjes, van waar wil ik het over hebben, waar kàn ik het over hebben, we gaan werken met allerlei dichtvormen, vrije en gebonden teksten, we gaan uit van een prent in een boek, we gaan uit van een voorgelezen tekst, van een gespreksronde, van een vertelronde, we gaan een aantal technieken leren, we gaan ons bezighouden met lay-outen, en ook gaan we ons nog even bezighouden met het inbinden van diverse door henzelf gemaakte producten.

Ze leren straks dus echt om hun gedachten op papier te zetten en dat echt te verzamelen tot een boekje wat het lezen en het aankijken waard is.

Precies, dat is de bedoeling.

Goed, tien lessen heb je daarvoor nodig, is dat voldoende, is er een bepaalde vooropleiding nodig voor de mensen?

Er is geen vooropleiding nodig, ik durf zelfs zeggen, dat, hoe meer vooropleiding, hoe meer mensen gehinderd worden om zich zo te uiten als ze willen om dat te zeggen wat hen op het hart ligt, want naarmate mensen meer vooropleiding hebben hebben ze beter geleerd om met woorden te goochelen in plaats van te zeggen wat ze bedoelen.

Okee, mensen die geïnteresseerd zijn in deze cursus, hoe kunnen die contact met je opnemen?

Die kunnen zich via Terra Nova inschrijven.

En je hebt daar het telefoonnummer van, of het adres?

Het adres ... Terra Nova zit in de Nieuwlandstraat ... ik heb zo niet het tele...

Nieuwlandstraat 44-46, het telefoonnummer van Terra Nova is 42 62 69.

Zo zie je maar weer hoe we elkaar aanvullen

Ja, de cursus kost 75 gulden, de start is 15 januari '91 en het is op dinsdagmiddag of dinsdagavond.

Er komen nog wel wat bijkomende kosten voor materialen bij ...

Ja, vijfentwintig gulden voor een limograaf; wat is een limograaf?

Een limograaf, dat is het simpelste drukmachien wat er bestaat, het is vergelijkbaar met een zeefdrukraam of met een stencilmachine, maar dan een in platte vorm.

Prima, hoeveel mensen kunnen er maximaal deelnemen aan de cursus?

Om de cursus te behappen te maken: vijftien.

Vijftien...

En er zijn twee mogelijkheden, dus dertig.

Dertig mensen kunnen sowieso terecht ... thony, hartelijk bedankt voor deze uitleg, en succes met deze cursus.

Dankjewel, Peter.