De Zwarte Nacht is een kever die 6 - 8 cm groot wordt. In het koude seizoen bestaat er weinig kans er een tegen te komen, omdat dan overwintert, bijvoorbeeld bovenin de holle stam van een rondgegroeide Treurkam. Soms vliegt een Zwarte Nacht een woning in om te overwinteren. Op het moment dat duidelijk is dat de kever zich 'nestelt', wordt door de inwoners van die woning een kooitje om het beestje heen getimmerd, waarbij er zorgvuldig op wordt gelet dat het dier niet wordt aangeraakt, waardoor het zich gedwongen zou kunnen voelen te verkassen in de winterkou. Na de winter geeft het dier zelf te kennen wanneer het weg wil. Met dezelfde voorzichtigheid wordt (een deel van) het kooitje verwijderd, na eerst alle ramen van die kamer wijd open te hebben gezet. Zwaar gonzend vliegt de Zwarte Nacht weg. Als de kever voor het verlaten van de kamer er eerst een paar keer in rond vliegt, wil dat vaak zeggen dat het kooitje kan blijven zitten, omdat het volgende winter weer bewoond gaat worden.

De Zwarte Nacht is bijna volledig gepantserd. Waar de kop overgaat in het borststuk, op de plek waar de dekschilden scharnieren en niet precies aansluiten, bevindt zich één dun plekje in het pantser. De kever heeft slechts één natuurlijke vijand, het vleesetende Zoetvlies, en is verder nauwelijks gevoelig voor gassen en zuren (zelfs onverdund zoutzuur heeft nauwelijks uitwerking op het staalharde pantser, vermeldt een oude encyclopedie ... het idee om dat soort proeven te doen, vreselijk), de enige manier om de Zwarte Nacht uit te schakelen is het doorboren van het pantser precies op dat kleine plekje van ongeveer 1 mm². Dat is een zeer riskante onderneming, want als je mist, dan neemt de kever jou te grazen, en goed ook (zie hieronder, bij razernij).

De kever leeft op het sap van jong levend hout, liefst dat van naaldbomen. Een (door de kever) geboord gat eindigt altijd in een harsgang, waarbij het gif (zie volgende alinea) de soepelheid van de hars enorm doet toenemen, waardoor opname gemakkelijker is. De Zwarte Nacht wordt zelden in door mensen bewoonde plekken gevonden, aangezien daar weinig jonge naaldbomen te vinden zijn. Als er geen echte naaldbomen in de buurt te vinden zijn, wil de kever zich wel behelpen met coniferen, maar de Ginkgo (die daar volgens sommigen aan verwant is) wordt per se gemeden.

De Zwarte Nacht is dodelijk giftig. Z'hy gebruikt dat gif om te voorkomen dat een zojuist geboord gat in een boomstammetje zich snel sluit. De kever kan dus herhaaldelijk op dezelfde plek een boom aftappen zonder dat daar iedere keer een nieuw gat voor moet worden geboord. Bij elk herhaald bezoek wordt een klein beetje nieuw gif achtergelaten. Als zo'n gat ongeveer drie maanden niet wordt afgetapt, is het gif opgelost, kan de wond zich sluiten. In het begin van het warme seizoen, als de Zwarte Nacht weer gaat vliegen, zijn alle bomen dus weer dicht. Elke kever kan dan dus elke gewenste boom 'vorderen'.

De kever reageert niet vijandig als z'hy met rust gelaten wordt ... er is niet zoiets als een uitgebreid territorium waarbinnen geen ander levend wezen geduld wordt (alleen het ingebrachte gif maakt een boom tot 'bezit'). Pas als de Zwarte Nacht aangeraakt wordt, treedt een reaktie op, maar of die vijandig is, of eruit bestaat dat de kever opvliegt en ergens anders neerstrijkt, hangt af van de aard van de storing. Dit duidt waarschijnlijk op een hoog ontwikkeld empatisch gevoel: als de aanraking bij toeval geschiedt, dus zonder de bewuste wens om te storen, trekt de Zwarte Nacht zich gewoon terug (vliegt weg, zet zich elders, wacht tot de 'drukte' voorbij is, en vliegt terug naar de boom om maaltijd voort te zetten), is de aard van de beroering bewust (of zelfs kwaadwillig) dan ontsteekt de kever in een moordlustige razernij.

Een razende kever grijpt zich aan z'haar belager vast en steekt er woest op in, meestal meerdere keren. Bij elke steek wordt een meer dan dodelijke hoeveelheid gif uitgestoten; als dat rechtstreeks in de bloedbaan van het slachtoffer (want dat ben je dan) terecht komt, stort die persoon vrijwel meteen totaal verkrampt en schuimbekkend op de grond en sterft binnen enkele uren. Als het gif niet rechtstreeks in de bloedbaan terecht komt, leeft een slachtoffer over het algemeen nog enkele dagen onder heftige pijnen, terwijl geleidelijk alle lichaamsfuncties uitvallen, te beginnen met het vermogen om te zien (het begin van 'de zwarte nacht'), en vervolgens de andere zintuigen, het spraakvermogen, spierbeheersing, netzolang tot de hartspier het uiteindelijk opgeeft. Er is geen tegengif ontwikkeld, omdat elke Zwarte Nacht een eigen gif aanmaakt, wat er ook voor zorgt dat soortgenoten 'elkaars' bomen met rust laten. Het heeft (op een bepaalde manier) ook geen zin het gif uit te zuigen, want als het eenmaal zijn verwoestende werk begonnen is, dan gaat het daarmee door, en door de hoeveelheid gif in iemands lichaam te verminderen, wordt alleen het proces vertraagd en pijnlijker. Toch is het juist dat (gif uitzuigen) wat er gebeurt in het sporadische geval dat er iemand (dood-)gestoken wordt door een Zwarte Nacht, al is het alleen maar om die persoon meer tijd en gelegenheid te geven afscheid te nemen van familie en vrienden (het slachtoffer wordt natuurlijk ruim van pijnstillende, bloedverdunnende en spierverslappende middelen voorzien, omdat die allemaal een verzachtende werking hebben).
De kever wordt niet lastig gevallen, z'hy zou nog iemand anders kunnen steken, maar krijgt de ruimte om weg te vliegen als z'haar razernij bekoeld is ... meestal heeft z'hy ook nauwelijks méér energie over dan om precies dat te doen, wegvliegen, en vervolgens sterven, in z'haar razernij heeft z'hy zichzelf meestal leeggespoten.